พาสปอตเย้า..ที่ยาวที่สุดในโลก เกีย เซ็น ป๊อง พระราชสาส์นพระเจ้าผิงหวางใช้ป้องกันตัว สำหรับเดินทางข้ามภูเขาฉบับถาวร 

พาสปอตเย้า..ที่ยาวที่สุดในโลก...เกีย เซ็น ป๊อง พระราชสาส์นพระเจ้าผิงหวางใช้ป้องกันตัว สำหรับเดินทางข้ามภูเขาฉบับถาวร 

อาจารย์แคะเว่น ศรีสมบัติ ซึ่งเป็นเจ้าของภูลังการีสอร์ท สมาชิกเครือข่ายผู้รู้ภูมิปัญญาชาติพันธุ์อิ้วเมี่ยนแห่งประเทศไทย เป็นผู้รับหนังสือเดินทางสืบต่อมาจากบรรพบุรุษ อาจารย์เป็นลูกหลานของผู้นำเผ่ารุ่นที่ ๕

อาจารย์เล่าให้ฟังว่า "หนังสือเดินทางข้ามภูเขา" หรือที่คนส่วนใหญ่เรียกว่า พาสปอร์ตที่ยาวที่สุดในโลก ได้รับมาจากผิงหวางฮ่องเต้ ซึ่งเป็นกษัตริย์องค์ที่ ๑๓ ของราชวงศ์โจวตะวันออก และเป็นหนังสือเดินทางที่เป็นตำนานยาวนานหลายร้อยปี บนหนังสือเดินทางที่แสนยาวฉบับนี้ เขียนเป็นภาษาจีน มีภาพเขียนประกอบ และมีตราประทับสีแดงของฮ่องเต้

ผิงหวางฮ่องเต้ ได้ออกหนังสือเดินทางฉบับนี้ให้แก่พระราชธิดา เพื่อเดินทางไปสร้างเมืองและนิรโทษกรรมให้ชาวเย้าที่เคยทำการสู้รบกันเมื่ออดีต มีข้อความในหนังสือเดินทางว่า ลงเรือไม่ต้องเสียค่าเรือ ไปถึงที่ใดที่ไม่ใช่ที่นาชาวบ้านก็ทำมาหากินได้เลย ลูกหลานที่เกิดมาก็ยกเว้นการเกณฑ์ทหาร เป็นราชโองการถ้าเจ้าเมืองที่ใดเห็นราชโองการนี้ก็ต้องทำตาม เมื่อพระราชธิดาให้กำเนิดบุตรทั้ง ๑๒ จึงได้ตั้งชื่อให้ทั้ง ๑๒ คน จากชื่อกลายมาเป็นแซ่ เผ่าเย้าจึงมีทั้งหมด ๑๒ แซ่ ใน ๑๒ แซ่ก็จะกระจายกันอยู่ในจีนตะวันออก และมีหนังสือเดินทาง ๑๒ ฉบับให้ไว้กับทั้ง ๑๒ แซ่ สำหรับถือเดินทางไปด้วยในทุกที่ที่ไป

ต่อมากลุ่มที่หนีออกจากจีน จะเป็นผู้ถือหนังสือและตราพระราชทานตามไปด้วย เผ่าเย้าที่นำหนังสือเดินทางเข้ามาในไทยมี ๓ ฉบับด้วยกัน ฉบับที่ ๑ อยู่ที่บ้านใหม่ร่มเย็นซึ่งแต่เดิมเป็นพื้นที่สู้รบกัน ทางทหารสั่งให้ส่งมอบหนังสือให้ แต่ทางผู้นำเผ่าเกิดความกลัวจึงเผาทิ้ง ฉบับที่ ๒ ถูกญี่ปุ่นซื้อไป ญี่ปุ่นสามารถอ่านตัวอักษรในหนังสือได้ทั้งหมดและบอกว่าเหมือนบรรพบุรุษของตนเอง และฉบับที่ ๓ อยู่กับอาจารย์แคะเว่น ศรีสมบัติ ปัจจุบันจึงเหลืออยู่เพียงฉบับเดียว

อาจารย์เล่าว่า คุณทวดบอกว่าหนังสือเดินทางฉบับจริงหากจะเปิดดูต้องขออนุญาตก่อน เพราะเป็นพระราชสาส์นไม่ใช่หนังสือสามัญชน ต้องจุดธูปเทียนขออนุญาตเปิด ผู้ที่จะดูได้ต้องเป็นกลุ่มบัณฑิต เพราะถ้าชาวบ้านดูจะอ่านผิด แปลผิด ผิดราชโองการ หนังสือเดินทางที่เหลืออยู่ในประเทศไทยเพียงฉบับเดียวฉบับนี้เป็นของสกุลแซ่ตั้งนำเข้ามาในไทย เล่มนี้เป็นฉบับจริงเป็นเล่มที่สมบูรณ์ และมีตราประทับ ในปี ๒๕๐๐ มีคณะทำวิจัยมาขอดู และบอกว่าที่จีนมีเยอะแต่เป็นฉบับคัดลอกไม่มีตราประทับ หนังสือเดินทางฉบับนี้จึงมีความสำคัญสำหรับชาวเย้า เป็นการสืบสานประวัติศาสตร์ เรื่องราวและสิทธิที่ได้รับ โดยในแต่ละปีชาวเย้าจะได้ดูหนังสือเดินทางนี้เพียง ครั้งเดียว คือในวันปีใหม่

หากใครที่อยากจะชมหนังสือเดินทางที่ยาวที่สุดในโลกฉบับนี้ ก็สามารถติดต่อสอบถามได้ที่ภูลังกา รีสอร์ท นอกจากนี้ภูลังการีสอร์ทยังเป็นจุดชมทะเลหมอกของดอยภูลังกาที่สวยงามมาก เป็นอีกหนึ่ง Unseen Thailand ที่ไม่ควรพลาดที่จะมาเยือน

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม จาก อ.แคะเว่น ศรีสมบัติ
ผู้นำชุมชนเผ่าเย้า (เมิ่ยน) ภูลังกา อ.ปง จ.พะเยา โทร.087-1864552

ขอขอบคุณ คุณยุทธภูมิ นามวงศ์ (ยูทูปชาแนล)

ภาพประกอบจากอินเทอร์เน็ต